CanalCam Leiden: grachtbewoners onder water
Geïnspireerd door de zeer succesvolle Visdeurbel uit Utrecht en Beleef de Lente heeft Aaf Verkade de 'CanalCam' (grachtencamera) geïnstalleerd:
- om bezoekers online kennis te laten maken met de individueel herkenbare vissen in het Visreservaat Leiden
- een Smoelenboek van residente vissen komt op termijn op deze site, zodat u de naam bij het individu op de camera kunt zoeken
- Veel kijkplezier, en deel deze link gerust!
-
Lijkt het scherm bevroren, is het blauw of heel erg troebel? Zie de FAQ onderaan de pagina!
Wist u dat u kunt bijdragen aan de ontwikkeling van het educatieve programma rond de CanalCam?
- We willen graag dat kijkers zowel de soorten als de individuen in het visreservaat gaan herkennen!
- Hier is een link naar de donatiepagina, of neem contact op met Aaf over andere mogelijkheden
- Stichting Icke-Lemmens heeft alle hardware en installatiekosten op zich genomen, waarvoor heel veel dank!
- Stichting Lucifer verzorgt de techniek, onderhoud en ondersteuning van de software.
Blauw scherm, troebel water, frozen image? Zie de vragen en antwoorden (English below)
En mocht de livestream écht even plat liggen, geniet dan van deze prachtige sequentie in de vroege avond op 3 mei 2025;
Het beeld werd even blauw
- Er fietste of liep iemand te dicht langs de wifi
- Het beeld moet binnen een paar seconden weer normaal zijn.
Wat betekent dit scherm?
- We hebben een technisch probleem: er wordt aan gewerkt!
- Kijk in de tussentijd naar wat mooie clips van de CanalCam:
Het beeld lijkt bevroren
- Laad de pagina op je telefoon of pc opnieuw
- Als dat niet werkt, ligt het probleem bij ons: we zullen het fixen!
- Bezoek ondertussen de Smoelenboekpagina's:
- Lees hier meer.
Wat zijn die pinnetjes onder in beeld?
- Die zijn ervoor bedoeld om wat ál te enthousiaste vissen op afstand te houden.
- De cameralens is gevoelig en kwetsbaar.
- Wanneer de mannelijke brasems paaistippen op de voorkant van hun lichaam krijgen (verharde schubben, zoals onze nagels), kunnen die krassen op de lens veroorzaken. Dat willen we liever niet.
Wat is dat witte vlekje middenin het beeld?
- Dat is het zonlicht op de lens.
- Rond 14:00u verdwijnt de vlek vanzelf.
Waarom is het water zo troebel?
- Dat kan verschillende redenen hebben:
- De brasems hebben flink gewoeld met hun bekken, dichtbij de camera
- De zwanen hebben naar waterplanten en algen rondom de camera gezocht
- Er is net een boot voorbij gekomen
- De onderzoeker(s) hebben onderhoud gepleegd aan de camera en/of directe omgeving
- Het zal binnen een half uur (en vaak wel sneller) weer helder worden!
Wat zijn die zwevende, witte dingetjes...
...die het scherm steeds photobomben, bedoel je?
Dat zijn watervlooien!
- Het is net als plankton in zee, maar hier leeft het in zoet water
- Het is stap 2 in de voedselketen in de gracht (stap 1 zijn de algen) en daarom heel belangrijk voor helder en schoon grachtenwater.
- Ze zullen op korte termijn ten prooi vallen aan de jonge visjes die hier in het visreservaat opgroeien.
Waarom lijkt er zo'n sterke stroming te staan?
- Als een boot in de haven voorbij de gracht vaart waarin de CanalCam is bevestigd, wordt er een enorm watervolume in en uit de gracht geperst
- Zowel in het oppervlak als vlak boven de bodem zijn stromingen, soms zelfs in tegenovergestelde richting
- bijvoorbeeld als de wind Noordelijk is en het gemaal in Katwijk het water gespuid wordt naar het zuiden, de zee in.
- Op de bodem zul je echter maar één stroming zien - tenzij er net een vis heel hard voorbij zwemt!
- Hoe later op de dag, hoe meer boten er varen, hoe meer stroming je kan zien staan op de camera. Let er maar eens op.
Waarom een CanalCam gebruiken om een gracht te onderzoeken?
- Daar zijn verschillende redenen voor:
- Snorkelend monitoren (met een onderwatercamera) is niet altijd mogelijk, vanwege de gemeentelijke ontheffing, ziekte van de hoofdonderzoeker (Aaf Verkade; post-covid), blauwalg, of andere watergedragen ziektes.
- Deze methode doet geen inbreuk op het leven van de vissen en geeft iedereen met internet en een scherm de mogelijkheid om 24 uur per dag mee te kijken met de onderzoekers.
- Omdat er naar wij hopen dag en nacht zóveel kijkers zijn, (infraroodcamera!), zullen speciaal gedrag van de vissen, verse wonden of zorgen over de waterkwaliteit sneller geobserveerd en gedeeld worden met de onderzoekers (via info@onderwaterinleiden.nl) of de instanties (meldingrijnland.net)
- Deze livestream van de blauwe stadsnatuur kan prima gebruikt worden om te chillen.
- Als je nog een andere reden kan bedenken, mail gerust!
- En vergeet niet om je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Op elke pagina is een link aanwezig.
Wie worden er onderzocht?
- Flora en fauna (planten en dieren) die leven in de stadsgrachten van Leiden. Lees hier meer.
- Vooral Brasem, Zeelt, blankvoorn, zwartbekgrondel en Baars komen vaak voorbij op de CanalCam
Smoelenboek...wat is dat?
- Daarin houdt Aaf Verkade voor het KNNV Project Vissenmonitoring sinds 2013 bij wie er vaak of zelfs permanenent (elk voorjaar t/m herfst) in het visreservaat rondzwemmen
- Zo zijn waren er in 2013-2015 wel dertig individueel herkenbare Zeelten in Havenwijk-Zuid.
- Het worden er steeds minder vanwege een tekort aan macrofauna (kleine waterdiertjes van 0,5mm en groter), omdat de zwartbekgrondels deze allemaal opeten.
- Met voldoende donaties kunnen we het Smoelenboek van 2025 aanpassen en courante dieren op deze pagina aan u laten zien, zodat u ze ook zelf kunt herkennen!
- Nu zijn het vooral Brasem Tip en Zeelt Bami die we het meeste voor de camera zien.
Ik maakte een super-screenshot! Draagt die bij aan het onderzoek?
Dank je wel voor je wil om bij te dragen aan ons community science project!
- We zijn altijd geïnteresseerd in beeldmateriaal van onderwaterdieren met nieuwe wonden of littekens, nieuwe individuen, nieuwe soorten, speciaal gedrag (prooi/jager, kriebel, gapen, interactie met soortgenoten of andere soorten etc.)
- Als jij denkt dat het een belangrijk shot is dat je hebt vastgelegd, deel het met ons!
- Schrijf je naam in de linker onderhoek ('screenshot door Davey Jones'), dan kun je mee doen met onze wedstrijd (daarover later meer).
- Als je de 'YouTube' mode van de CanalCam in gaat, kun je drie uur terugscrollen en de mooiste momenten vastleggen. Iets waar wij niet altijd tijd voor hebben!
- Ons mailadres is info [apestaart] onderwaterinleiden [punt] nl
- Gebruik Transfernow of WeTransfer voor grote of meerdere bestanden.
- Welbedankt voor je interesse!
Wat doet die zwarte kluwen touw linksonder in beeld?
Dat is het uitgerafelde einde van een kattenklimtouw (feline lifeline).
- Ze worden gebruikt door jonge watervogels om veilig op uit te rusten (buiten bereik van roofvissen)
- En natuurlijk door poezen die om welke reden dan ook in water zijn gevallen en niet meer langs de steile kademuren omhoog kunnen klimmen.
- De rafelige touweinden zorgen voor heel veel schuilplekken voor kleine beestjes (macrofauna), die op hun beurt graag gegeten worden door vissen.
- En daarom krijgt de CanalCam veel bezoek van vissen!
- Net als de rest van het visreservaat, waar aardig wat kattenklimtouwen, broednesten en watertuinen zorgen voor een zeer diervriendelijk klimaat.
- Lees hier meer).
Ik zou dolgraag naar Bami of snoek komen hengelen in Leiden, mag dat?
- Je raadt het al: dat mag NIET. De CanalCam staat in een visreservaat waarin een lokaal hengelverbod geldt, zie de VISplanner. Lees hier meer.
- Er is ook een roofvisverbod, althans: met de hengels en azen die je in Leiden mag gebruiken, vang je geen grote baars of snoek. Zo mag je kunstaas niet groter zijn dan 2 cm. Lees hier meer
Wat wordt er onderzocht?
- Flora en fauna (planten en dieren) die leven in de stadsgrachten van Leiden. Lees hier meer.
- Vooral de grote vissen zijn goed te bestuderen met een combinatie van diverse methodes: snorkelen (met speciale toestemming), overdag kijken vanaf de kademuren met een polarisatiebril, na zonsondergang zaklampvissen, de doorzichtige kano en nu de CanalCam.
"Ik heb zó veel waterplanten in mijn schroef, doe daar wat aan!"
- Dat is natuurlijk de omgekeerde wereld ;-)
- De reden dat een aantal booteigenaren aan de bel trok bij de gemeente: "omdat er zó veel waterplanten lagen, dat ze er niet meer doorheen kwamen", was omdat zij een aanmeerplek in gebruik mochten nemen aan het eind van een bootarme, doodlopende gracht.
- Dat zijn juist dé kraamkamers vol waterplanten, waarvan vissen volop gebruik maken om te paaien, te schuilen en te jagen.
- Deze en andere signalen hebben er mede toe geleid dat er aan de raad vragen zijn gesteld over de mogelijke schade aan flora, fauna en bodem door het toekennen van ligplaatsen in de waterplantrijke, doodlopende grachtjes in het visreservaat.
- Dankzij een motie is er daarom sinds juli 2023 een uitsterfbeleid voor ligplaatsen in het visreservaat.
- Lees hier meer.
Ik ben van de pers, mag ik jullie interviewen?
- Dat is leuk, maar het komt op dit moment niet zo goed uit. Vanwege post-covid en het uitvoeren van diverse projecten wil de projectleider (Aaf Verkade) slechts beperkte media-aandacht.
- Ik verwijs je voor meer details graag naar de disclaimer en de FAQ-pagina.
- Zodra ik ruimte heb voor een interview en/of een fotoshoot, zet ik dat op deze pagina.
- Als je een (foto- of film-)reportage wil maken door mee te snorkelen in het onderzoeksgebied van de gemeente Leiden, verwijs ik je graag door naar samenwerkingspartner voorzitter Minke Vorstenborsch van duikvereniging LOV Calypso. Zij vertelt je er graag meer over.
- Voordat je me mailt voor een interview...
Ik stel de volgende voorwaarden aan het geven van een interview, omdat publicaties reflecteren op mijn professionaliteit en ze dus (feitelijk) correct moeten zijn:
- Zorg ervoor dat je de artikelen op de pagina in de media hebt gelezen, oftewel zorg ervoor dat je gedegen research hebt gedaan naar wát je me precies wil vragen.
- Kies een leuk onderwerp uit over mijn werk in en om de grachten, waarover je je publiek wil informeren en waarover nog niet eerder is gepubliceerd - ik heb veel (nieuwe) projecten lopen en weinig tijd.
- Ik wil de feitelijke onjuistheden in de draft kunnen aanpassen - dat kan ik in overleg binnen enkele uren doen.
- Een aparte fotograaf meesturen is niet nodig, ik zal in overleg zelf een geschikte foto aanleveren.
- Ik wil de drukproef graag nog zien vóórdat het artikel ter perse gaat, i.v.m. rectificering van foute bijschriften (door de eindredactie). Dit zal ons beiden meer geloofwaardigheid opleveren.
Below are questions and answers in English:
The screen turned blue for a moment
- Someone rode or walked by and interfered with the WiFi
- The CanalCam image should return swiftly.
My screen seems frozen
- Reload the underwaterinleiden/canalcam page and click on 'live' again
- If that doesn't work, the problem is in our system. We'll try to fix it swiftly!
- In the meantime you can visit our Facebookpages of Fishes in Leiden:
- Read more
- Or you could watch films we made the past years of species and individuals in the fish reservation.
My screen is a testscreen: what's up?
- We're experiencing technical difficulties.
- During daytime they will be fixed soon.
What are those pins on the bottom of the screen?
- Those are meant to keep frolicking fish away from the lens.
- The lens is quite fragile and easy to scratch.
- Especially when the male bream Abramis brama get rough 'zits' in the mating season -hardened scales of keratin- they easily scratch the lens (and eachother).
Why use a CanalCam for the study of urban aquatic nature?
- There are various reasons:
- Snorkelling is not always possible, due to permits, ill health of the investigator, bluegreen algae or other waterborn diseases
- This method is not intrusive and gives everyone with internet and a screen a 24-hour insight into the lives of canaldwelling animals and plants
- Because there will be that many participants, special behaviours, fresh wounds or water quality issues will be observed quicker and can be shared with the researchers (via info@onderwaterinleiden.nl)
- The images can be used to chill out in a busy life, a kind of zen in an urban, blue environment
- If you can think of another reason, drop us a line. And don't forget to subscribe to our newsletter. On every page on this website you'll find an option to subscribe.
Why is it so murky?
- There are various reasons:
- The bream may have rooted around near the camera
- The swans have taken a nibble on a waterplant near the bottom
- A boat has just passed by
- The researcher(s) have just performed maintenance on the camera or the surrounding area
- Visibility should return within half an hour (often sooner)!
What are those tiny white blobs...
...That keep photobombing the camera, you mean?
They are Daphnia, common water fleas
- Like plankton, but here they live in fresh water
- there are billions of them about in a sunny spring weather, but they'll be eaten by fish spawn soon.
- Plus, they die off when the watertemperature gets too warm for them
- A more scientific answer: small planktonic crustaceans, 0.2–6.0 mm (0.01–0.24 in) in length. Daphnia are members of the order Anomopoda.
Why does the current seem so strong?
- If a boat passes by in the harbour, a large volume of water gets drawn in and out of the canal where the CanalCam has been placed
- Both the surface and the bottom have currents, sometimes in opposed directions.
- You will only see the current on the bottom on the CanalCam, though.
- In the afternoon and early evening, the current will be stronger and more silt and particles will pass the camera. This is because boat traffic increases.
- You can notice this especially on fridays, in the weekend and during the summer holidays. See for yourself on our livestream!
I want to share an amazing screenshot as part of the study. How?
Thank you for helping us with our community science project!
- We're always looking for images of animals with new wounds or scars, new individuals, new species, special behaviours (predator/prey, itching, yawning, interacting with conspecifics etc.)
- If you think it's interesting, take a screenshot or make a clip and share!
- Make sure you mention your name (i.e. copyright: Davey Jones) in the left-hand lower corner of the picture, because we'll be sharing them with the viewers on a special tribute-page.
- If you enter the 'YouTube' mode of the CanalCam, you can look back in the archive for three hours. Then you can record a clip with your telephone and share it with us.
- There'll be a competion of best images every month (later more info on that).
- Our mailaddress is info [at] onderwaterinleiden [dot] nl
- Use Transfernow or WeTransfer for bigger files.
Who are being studied?
- Waterplants and animals that live in the fish reservation in Leiden Read more (in Dutch) .
- Especially Bream (Abramis brama), Tench (Tinca tinca), Roach (Rutilus rutilus), Round Goby (Neogobius melanostomus) and Perch (Perca fluviatilis) can often be found in front of or near the CanalCam
What is being studied?
Many things are being researched in the fish reservation!
With the CanalCam and snorkelling method (with a special permit) it is interesting to learn:
- Which individuals interact with others
- How to recognize them by their scars, size, sex and behaviour
- Fresh wounds are interesting to follow because they heal quicker when the water is cleaner (i.e. with less bacteria from boats that dump their 'dumps' into the water, instead of taking them to a loo)
Why are the bream sucking on pebbles?
- They are looking for macro-invertebrates: little creatures like larvae of damselflies, amphipods and parts of decaying (fish/bird) cadavers, which attract lots of little critters as well.
- Algae, they like too. And those grow everywhere in the canals (lots of species). Like on pebbles, canal walls and leaves of the yellow water-lilly (as seen in front of the camera).
- Plus, they'll try anything to see if it's food. If it is not, they spit it out. Sometimes forcefully, as you can see on the livestream!
No Fishing Allowed?
- That is true. No fishing is allowed in the fish reservation.
- Piking is alltogether banned in Leiden.
"There are so many waterplants: they're clogging the propellor!"
- That is of course thinking in an alternate dimension ;-)
- Many a boat-owner has complained about the waterplants in the fish reservation. Reason for that was a permit for their boat at the end of a boat-less zone. Waterplants had thrived there undisturbed for years
- Those are the perfect spots for fish to breed, find shelter and hunt.
- These and other questions have resulted in a cooling-off period for boat permits in the fish reservation
- A motion was moved and seconded in july 2023: no more new boats should be permitted in the fish reservation
- Read more (in Dutch) .
Can I interview you?
Please translate the text below if you would like to interview Aaf Verkade, projectleader of Under water in Leiden.nl:
- Dat is leuk, maar het komt op dit moment niet zo goed uit. Vanwege post-covid en het uitvoeren van diverse projecten wil de projectleider (Aaf Verkade) slechts beperkte media-aandacht.
- Ik verwijs je voor meer details graag naar de disclaimer en de FAQ-pagina.
- Zodra ik ruimte heb voor een interview en/of een fotoshoot, zet ik dat op deze pagina.
- Als je een (foto- of film-)reportage wil maken door mee te snorkelen in het onderzoeksgebied van de gemeente Leiden, verwijs ik je graag door naar samenwerkingspartner voorzitter Minke Vorstenborsch van duikvereniging LOV Calypso. Zij vertelt je er graag meer over.
- Voordat je me mailt voor een interview...
Ik stel de volgende voorwaarden aan het geven van een interview, omdat publicaties reflecteren op mijn professionaliteit en ze dus (feitelijk) correct moeten zijn:
- Zorg ervoor dat je de artikelen op de pagina in de media hebt gelezen, oftewel zorg ervoor dat je gedegen research hebt gedaan naar wát je me precies wil vragen.
- Kies een leuk onderwerp uit over mijn werk in en om de grachten, waarover je je publiek wil informeren en waarover nog niet eerder is gepubliceerd - ik heb veel (nieuwe) projecten lopen en weinig tijd.
- Ik wil de feitelijke onjuistheden in de draft kunnen aanpassen - dat kan ik in overleg binnen enkele uren doen.
- Een aparte fotograaf meesturen is niet nodig, ik zal in overleg zelf een geschikte foto aanleveren.
- Ik wil de drukproef graag nog zien vóórdat het artikel ter perse gaat, i.v.m. rectificering van foute bijschriften (door de eindredactie). Dit zal ons beiden meer geloofwaardigheid opleveren.
