Magneetvisverbod: Q&A
Wat is magneetvissen?
- Dit is een vorm van grofvuilvissen in het water, waarbij met behulp van een sterke magneet ijzerhoudende waren omhoog worden getrokken.
- De magneet kleeft aan alles vast, zoals fietsen, winkelwagens, oud gereedschap, maar ook aan bruggen en aan boten.
De gevaren van magneetvissen
- Gooiers letten niet altijd even goed op passerende boten, zeker niet, als zij op een brede brug staan. Een magneet weegt gemiddeld 1 kilo: die wil niemand op zijn dak (of hoofd) krijgen.
- Ongeograniseerde magneetvissers gooien bijna altijd zonder echt doel.
- Verloren magneten, met vaak zo'n 10 meter touw eraan, kunnen terecht komen in de schroeven van boten die daardoor onbestuurbaar raken.
- Magneten hebben soms wel een trekkracht van 220 kg. Als ze door onjuist gebruik per abuis vastklinken aan een brugleuning, boombeschermer of boot, is de kans op schade groot.
Er werd toch jarenlang gedaan aan grofvuilvissen?
- Dat klopt; de afgelopen 9 jaar zijn zo'n 25 trajecten meermaals opgeschoond door Onder water in Leiden.
- Vaak in het kader van een wijkproject of NLDoet-actie.
- Daarmee zijn de meeste grachten in Leiden ontdaan van groot en klein grofvuil, zowel van ijzerhoudend afval als van tapijten, stukken hout en andere niet-magnetische voorwerpen die in de vaargeul lagen of waterplantengroei belemmerden.
- Deze opschoonactiviteiten volgden altijd een vast stramien, waarbij veiligheid voor de deelnemers en (passerende) boten centraal stond. De rondvaartboten werden van te voren ingeseind en er stonden altijd vrijwilligers op de uitkijk
- alle vangsten werden geturfd, levende dieren geïnventariseerd en teruggezet.
- Passanten kregen uitleg van de organisatoren en iedere deelnemer was herkenbaar aan zijn hesje en beschermende handschoenen.
Waarom is OWL gestopt met het grofvuilvissen?
- In 2017 en 2018 was de gemiddelde vangst zo'n 200 fietsen.
- Het aantal deelnemers bedroeg 50-70 man per actie.
- Er kwam ontzettend veel kijken bij de organisatie, een veilig verloop, het juist afvoeren van de vangsten en het navegen en naspoelen van de grachten en bruggen
- De laatste acties in 2017 en 2018 waren té succesvol om nog goed te kunnen blijven coördineren, en daarom is OWL daarmee gestopt
En waarom is dit verbod aangevraagd?
- Het lostrekken van gele plomp, waterlelie en andere waterplanten is helemaal niet goed voor de visstand
- Er ontstaat enorm veel stofvorming onder water door het lostrekken van vaak al zeer oude wrakken, die diep in de modder liggen. Dit zorgt voor het vertrek van prooivissen die modderwater te gevaarlijk vinden om in te zwemmen. Roofissen die op zicht jagen, kunnen dit ook minder gemakkelijk doen.
- De meeste Leidse grachten zijn door Onder water in Leiden, de gemeentelijke visvlet en lokale bewoners al compleet opgeschoond. Daar is niks meer te 'halen'.
- De troep die achter wordt gelaten door magneetvissers van buiten de stad, is geen gezicht en wordt bovendien niet (altijd) gemeld bij de instanites.
- Bergen ijzer op stoepen en scherpe onderdelen zijn gevaarlijk voor passanten.
- De stoepen worden niet nageveegd en nagespoeld door 'piraat-magneetvissers' en het verfwerk aan bruggen loopt vaak schade op, doordat zware objecten en onhandig overheen worden getrokken.
Wat heeft de visstand daarmee te maken?
- Net als in de oceanen, gebruiken vissen in stadsgrachten 'kunstriffen' voor voortplanting, veiligheid en voedselzoeken
- Terwijl het grofvuilvissen jarenlang gaande was, werd tegelijkertijd de visstand nauwkeurig bijgehouden in het visreservaat.
- Door nauw samen te werken met de lokale vissers en data te vergelijken, bleek dat de visstand lokaal jaarlijks steeds wat verder achteruitging.
- Er werd minder witvis gevangen en ook zagen de onderzoekers vanaf de kanten kleinere scholen visbroed en minder grote roofvissen zwemmen, zoals snoek.
- Het viel bovendien op dat er bij opschoonwerkzaamheden die wat ál te enthousiast werden bezocht, veel wortelstokken van de gele plomp kapot getrokken werden van de bodem.
- Deze waterplant geeft de Leidse grachten zijn karakteristieke uiterlijk en veel diersoorten gebruiken de planten om zich achter te verschuilen, om voedsel te zoeken en om eitjes af te zetten.
- Gecombineerd met objectieve cijfers en deze ervaringen van de vaste vrijwilligers, heeft Onder water in Leiden in 2019 besloten geen grote opschoonacties meer te organiseren, totdat er meer bekend was.
- In plaats daarvan hebben we onze focus verlegd op drijfvuilvissen, vanaf de kant (met schepnetten) en met de kanovloot, de 'Taskforce Drijfvuilvissen', i.s.m. Stichting de Leidse rederij en de gemeentelijke visvlet. De kanovloot is in 2020 overgenomen door Plastic Spotter/De Grachtwacht.
De kosten voor het opruimen van de vangsten
- Georganiseerde activiteiten om grachten met druk vaarverkeer op te schonen worden betaald vanuit het Zwerfafvalfonds. Deze kosten worden jaarlijks ingecalculeerd. Het eindresultaat is schone wateren en schone kademuren, incl. turflijsten met vangsten (van objecten en dieren).
- Niet georganiseerde acties -veelal door magneetvissers van buiten Leiden - worden niet van te voren aangemeld, laten een spoor van opgevist afval in de stad achter, waarna er een serie meldingen en opruimacties nodig is door diverse afdelingen van Beheer. Dit leidt tot hoge kosten, die niet te verhalen zijn, ook niet vanuit het zwerfafvalfonds.
- Eén of meer melding(en) worden ontvangen en behandeld door het KCC (Klant Contact Centrum), bijvoorbeeld van een spoor van bergjes ijzer en een hoop stinkende fietsen in de stad.
- Eventuele inzet van de politie, handhaving en EOD.
- Meldingen worden doorgezet naar de gemeentereiniging.
- Opgevist afval wordt opgehaald door de ijzerwagen van de gemeentereiniging.
- Een extra veegronde volgt, om stoepen schoon te boenen.
- Opnemen van schade aan de brugleuning(en) door Civiel.
- Opdracht uitzetten naar de aannemer voor schilderwerk aan de diverse beschadigde bruggen.
- Schilderwerk door de aannemer aan de bruggen.
- Terugkoppeling van de afhandeling aan de melder(s). Terug naar stap 1 voor de volgende melding.
Bijkomende kosten voor piraat-acties
- Ongeplande acties door piraat-magneetvissers, die zelfs munitie kunnen opleveren, kosten de politie, handhaving, EOD en soms ook brandweerduikers handenvol geld, dat op niemand te verhalen is. Oftewel: de belastingbetaler krijgt de rekening van piraat-magneetvissers.
- Achtergebleven, stinkende bergen ijzer (met soms nog levende dieren erin) bieden geen mooie aanblik en leveren klachten op bij Beheer, die daaraan ook niets kan doen.
- De stadsreiniging zal vervolgens buiten de reguliere planning om moeten zien te regelen dat de troep wordt opgeruimd. Daar wordt niemand blij van.
Schade aan de onderwaternatuur
- Veel grofvuil is op de bodem kunstrif geworden, waar op, onder, tussen en achter vissoorten zich kunnen verschuilen, voortplanten en waaromheen de voedselketen van het onderwaterleven begint. Bijv. zoetwatersponzen en mosselen gedijen goed op dieper liggende objecten.
- Nadat een wrak zoveel jaar op de bodem heeft gelegen, zijn wortelstokken en uitschieters van de gele plomp door het object heen gegroeid. Een magneet lukraak uitwerpen en gaan trekken, leidt altijd tot schade aan deze waterplanten, die de Leidse grachten juist haar feeërieke aanblik geven.
- Het sediment op de bodem wordt extreem omgewoeld door deze acties. Op een gegeven moment kunnen de waterplanten zó’n dikke laag slib op hun blad krijgen, dat zonlicht de bladgroenkorrels niet meer bereikt. De groei van de waterplanten stagneert erdoor en er wordt minder zuurstof geproduceerd voor de vissen. [Persoonlijke waarnemingen in 2019.]
- Vissoorten die op zicht jagen (bijv. snoek en stekelbaars) kunnen in het troebele water minder goed prooien vangen en trekken weg. Soorten die zich onveilig voelen in troebel water, trekken ook weg.
- Er wordt na snorkelmonitoring in het onderzoeksgebied geregeld voorlichting gegeven aan omstanders, zoals bij Speeltuin de Doorbraak.
- Bij opschoonacties van Onder water in Leiden (OWL) worden levende bijvangsten zo snel mogelijk gevangen, geïdentificeerd, geteld en teruggezet in het water. Tenzij het exoten betreft, die gaan in de stadsgrachten-aquaria ter educatie. Piraat-magneetvissers letten (in mijn ervaring) niet op dierenleven en dieren verdrogen op de kant.
Alternatieven voor het opschonen onder water
- Vind een andere hobby zoals drijfvuilvissen: ook daar zitten schatten tussen: een degelijk schepnet is gratis verkrijgbaar via Onder water in Leiden.nl (vanuit Beheer/het zwerfafvalfonds).
- Net als in voorgaande jaren kunnen instanties, rederijen en pleziervaart altijd een beroep doen op de vrijwilligers en deskundigen van Onder water in Leiden, om te helpen met het oplossen van belemmeringen in de vaargeul.
- Daaronder vallen bijvoorbeeld ook omgevallen bomen in het vaarwater, gedumpte winkelwagens dichtbij bruggen en voorinspectie van zwemroutes in openbaar water. Vanwege de officiële toestemming om snorkelend te werken, kan de Projectleider van OWL afval (en onderwaternatuur) secuur in kaart brengen.
- We zijn inmiddels experts in het samen met de visvlet en Stichting de Leidse Rederij oplossen van onderwaterproblemen, waar de gemeentelijke visvlet moeilijk of niet bij kan. Vanwege een meerjarige opdracht vanuit Beheer, om zwerfafval op te ruimen in en om het water, hebben we deze (onder-) waterproblemen de afgelopen jaren samen snel en vakkundig weten op te lossen.
- Houd contact met Beheer en/of studentenverenigingen, wanneer er veel ‘verse fietsen’ te vissen zijn. Bijv. in het Rapenburg (2-3 oktober, Augustinus) of wanneer er specifiek ijzer afval weggevist moet worden voorafgaand aan een zwemwedstrijd in de grachten (Swim-in, Raprace, triatlon).
- Neem eens deel aan een officiële zwemwedstrijd in de grachten en bekijk met je zwembrilletje hoe helder het water is en hoe de waterplanten groeien op de bodem.
Ik heb een vraag of tip
- Er is een pagina 'Frequently Asked Questions', daar kunt u kijken of het antwoord op uw vraag erbij staat.
- Als het antwoord op uw vraag niet op deze website staat, kunt u mailen naar info@onderwaterinleiden.nl. Uw vraag wordt (zo mogelijk) binnen vijf werkdagen beantwoord.
- Heeft u een tip om bijvoorbeeld een vraag en antwoord toe te voegen aan de lijst, mail hem ons vooral toe. Dat kan via hetzelfde emailadres
Kan ik jullie ook bellen?
- Nee.
- per e-mail is de projectleider van OWL en adviseur stadsgrachten uitstekend bereikbaar.info@onderwaterinleiden.nl
