Naslagwerken OTV-Roomburg
Op deze pagina kunt u alle naslagwerken inkijken en downloaden die gebruikt zullen worden tijdens de cursus 'Natuurlijk beheer van sloot en oever'
Naslagwerken van OTV-Roomburg:
Naslagwerken verzameld voor de cursus; download de informatie in PDF.
Noot: op de cursus zijn onderstaande zoekkaarten ook gratis verkrijgbaar)
Verdieping (download de informatie in PDF)
- Donderpadden en grondels (Stichting RAVON)
- Exotische grondels (RAVON)
- Exotische vissoorten (RAVON)
- Modderkruipers en Bermpje (RAVON)
- Exotische kreeften (Viswijzer)
- Lettersierschildpadden (RAVON), zoals de geelwang en geelbuikGrote Modderkruiper (RAVON), staat ook op de zoekkaart 'modderkruipers en bermpje'
- Rivierkreeftenwijzer (Viswijzer)
- Waterwantsen (determineertabel macro-invertebraten)
- Wolhandkrab: Hoe zie je het verschil tussen een vrouw en man wolhandkrab?
- Zoetwaterzoekkaart 1, waterkevers, duikerwantsen, larven (FSC)
- Zoetwaterzoekkaart 2, nimfen en larven van juffers (FSC)

- Zoetwaterzoekkaart 3, larven van muggen en vliegen, zoetwaterpissebed en vlokreeft, waterspinnen en -mijten (FSC)
- Zoetwaterzoekkaart 4, staartenkaart: nimfen, waterwantsen, staafwants (FSC)
Verdere verdieping
Visziekten (Sportvisserij Nederland)
Expeditieboekjes met waterdiertjes: te koop à 10 euro p/st.
- in de vorm van een sleutelhanger en watervast!

Roomburg-OTV tuinverenigingen
Presentatie 'Natuurlijk beheer van sloot en oever' op zo. 27 april 2025, 13-14:30u
Tijdens deze presentatie wordt uitgebreid stilgestaan bij het leven in de sloten rondom de volkstuinen en natuurlijk slootbeheer.
Aaf Verkade geeft een lezing over de beestjes die vroeger leefden in en om het water.
En ze vraagt de deelnemers:
- Hoe gaan we samen onderzoeken wat er nu nog leeft in de sloten?
- Wát hebben sloten en oevers het hardst nodig na het baggeren in nov/dec 2025?
- Kunnen we spreken van maatwerk in bepaalde sloten?
- Lukt het ons om de natuur terug te brengen naar de tijd van de Verkade-albums, begin 20e eeuw?
- Met bloeiende moerasplantrijke oevers en overal insecten en inheemse vissen (die wel een kreeftje lusten!)?
Inschrijven
- Kan via de website van de LVO Academie. Aanmelden (door LVO-leden) kan tot en met 19 april a.s.
- U hoeft niet verplicht aan alle drie de activiteiten mee te doen
- De eerste workshop in het veld is op zondag 1 juni, van 13:30-ca. 16u.
Naslagwerken, zoals pdf's met amfibieën, waterdiertjes en karperachtigen:
- Links bovenaan deze pagina vindt u een link met naslagwerken.
Uitleg
- De ‘cursus natuurlijk beheer van sloot en oever’ bestaat uit één theoriedeel in het clubhuis en twee workshops (praktijkdelen) in het veld. De eerste veldwerkmiddag is op zondagmiddag 1 juni, zie de kalender. Schrijf je in voor deelname, dan nemen wij genoeg materialen mee!
- Op 27 april komt Aaf in het clubhuis de theorie behandelen, dan zal ze ook zoekkaarten en wellicht alvast wat levende beestjes meenemen.
- Iedereen is welkom, lid van welke vereniging of niet. Deelnemers kunnen daarna elders in stad en land weer wat betekenen voor het waterleven.
- De praktijkmiddagen (workshops) worden in overleg met de LVO academie geprikt in mei en juni.
- Deelnemers zijn niet verplicht om aan alle drie de activiteiten mee te doen, maar: het lijkt Aaf en de LVO voor de deelnemers met weinig ervaring prettiger om ‘eerst hun theorie te halen’ en dan pas de praktijk in te gaan, net als met autorijden!
Naslagwerken: zie ook linksbovenaan deze pagina
Wie doet wat?
- Aaf Verkade, adviseur stadsgrachten, zal op diverse plekken onderzoek doen naar de macrofauna in de sloten.
- Allereerst voorafgaand aan de baggerwerkzaamheden, dan vlak daarna en nogmaals een langere periode nadat de onderwaternatuur weer is opgekrabbeld.
- Ook geeft Aaf een cursus en praktijkmiddagen over waterkwaliteit, over waarnemingen en ze beantwoordt vragen van de leden van OTV en Roomburg.
- De gemeente Leiden zal de werkzaamheden (zoals het baggeren) op zich nemen. Daarover ontvangen de leden informatie vanuit de gemeente en de eigen vereniging.
Op deze pagina vindt u waarnemingen, nieuwtjes en antwoorden op de meest gestelde vragen
- U kunt uw vraag opsturen naar info@onderwaterinleiden.nl.
- op de kalender verschijnen data en tijden over de lezingen en evt. inventarisatierondes, waarbij u van harte welkom bent!
- Wilt u actief op de hoogte blijven van activiteiten, ontdekkingen en nieuwtjes over het waterleven in Leiden en de rest van de wereld? Meld u dan aan voor de nieuwsbrief van OWL (Onder water in Leiden.nl) en mis geen vis!

Roomburgervijver 2024
Op 4 juni 2024 bekeek Aaf met de Jozefschool (groep 8) en Marian Kathmann (Gemeente Leiden) de waterdiertjes en -dieren met behulp van het schepnet en snorkelwerkzaamheden.
De volgende soorten planten werden door Aaf gezien
- Gedoornd hoornblad
- Glanzig fonteinkruid
- Waterpest
De volgende soorten dieren werden door Aaf gezien (en zij door hen!)
- Blankvoorn
- Marmergrondel (4 dieren, juvenielen)
- Rietvoorn
- Rode Amerikaanse Rivierkreeft (maten M en L)
- Snoek (3 dieren)
- Zeelt (2 dieren)
- Watermijt
Maredijk
31 augustus 2024 was Aaf terug op de Maredijk voor Watertheater en Slootjescheppen XL met Marian Kathmann en Lilith Crowley!
Hulde aan alle bewoners dat er zo superweinig afval op de bodem lag of ronddreef! Echt héél goed gezorgd voor het water.
De lijst met dieren die ze vonden staat hieronder:
- dikspriet waterroofkever
- duikerwants
- GEEN enkele rode Amerikaanse rivierkreeft!!
- posthoornslak (leeg)
- ruggezwemmer
- schaatsenrijder
- slijktor
- snoek
- tiendoornige stekelbaars
- vlokreeft
- watermijt; zwarte
- watervlooien
- zoetwaterpissebed
De 'schatten' die werden gevonden op de bodem:
- leeg colablikje (houdbaar t/m november 2023)
- lege wijnfles
- sigarettenpeuken (naast de brugleuning)
- de mobiele telefoon van Raf en Pleun
- een telefoonkaart t.w.v. 25 Fl (gulden) - later per ongeluk weer verloren onder water
- een canvas tas met resten van een Chinese maaltijd
- stukken hout gedumpt door de aannemer (teruggeworpen op de kant)
- de zaklamp van Aaf
- tennisbal
- leeg boterhamzakje
- leren tas met inhoud van een KLM stewardess (o.a. twee brillen op sterkte, bestek, ibuprofen, een kous, drie stevige dunne werkhandschoenen, een keycord van de KLM met klokje, drie pennen, vitaminepillen, een stekker van 220 V naar USB 3.0, een accu voor de mobiele telefoon e.a. apparatuur)
Op 6 oktober 2023 zocht Aaf naar een trouwring langs het Maredijksepolderpad. En ze vond nog veel meer!
- 1.000 driedoornige stekelbaarsjes hielden haar in de gaten én soms gezelschap.
- Een dozijn rode Amerikaanse rivierkreeften werd gespot; 7 werden er gevangen.waarvan één vrouwtje (zwanger met 150 eitjes), 6 mannetjes (waarvan één nét verveld)
- Aaf kreeg vier kreeften niet te pakken, die doken dieper het riet in.
- Verder zag ze nog een Tuimelaar (een roofkever).
- En heel veel ruggezwemmertjes/bootsmannetjes. Die waren echter te snel om goed te fotograferen/filmen.
- Voor meer indrukken in het glasheldere water onder het kroos, zie de fotoshow hieronder.
- ...oh ja, de trouwring is gevonden!
Laan De Goede Herder, ZW
Op 20 juni 2022 keek groep 7 van de Bernardusschool met Aaf's stadswateronderzoek.
Maar is Zoeterwoude nu een stad, of een dorp?
Nu ja, het heeft een mooie vijver vol met grote vissen - die onzichtbaar waren in de erwtensoep! Gelukkig kon sportvisser Rick precies vertellen wie er in zijn Smoelenboek stonden, dus we weten wie er zwemmen. Aaf ving twee rode kreeften, vrouwtjes, in de vijver.
In het kanaal ernaast ook twee, maar dan de gevlekte variant. Allebei zijn het invasieve Amerikaanse rivierkreeften.
Bas vond het prachtig om ze in zijn vinger te laten knijpen, maar alleen Jacqueline (de rode) mocht dat, de gevlekte niet.
Er lagen nogal wat potscherven langs de oever, aardig wat stenen, stoeptegels e.d. uit de tuinen en er waren heel veel zwartbekgrondels. Toch mochten we tijdens het IVN-slootjesonderzoek dat tegelijkertijd liep, niet klagen. De kinderen vingen behalve heel veel klein grut ook een driedoornig stekelbaarsje!
Hieronder een reeks foto's: