Rivierdonderpaddenhotels

Volg hier de ontwikkelingen bij de bouw ven plaatsing ervan in Leiden

• Op 10 september 2018 is het eerste rivierdonderpaddenhotel 2.0 geopend voor de oude bewoners:
• Vier generaties rivierdonderpad zijn in juli tijdig weggevangen, n.a.v. vernieuwing van de beschoeiing aan de Witte Singel in Leiden
• Ze zijn er weer teruggezet door Laurens en Mara, die wethouder Leewis hielpen
• Vragen? Lees hieronder meer in de Vraag 'n Antwoord 

Wat is een rivierdonderpad?

• Dit is een bodembewonend visje. In Leiden wordt het maximaal ca. 7 cm lang.
• Dit dier uit de grondelfamilie heeft geen zwemblaas en beweegt zich 'hoppend' voort.
• De Engelse naam is Bullhead en de Latijnse naam Cottus perifretum.
• Het is een van oorsprong Nederlandse vissoort, daarom ook wel inheems genoemd.
• De soort wordt ernstig bedreigd door exotische grondels, die via het Main-Donaukanaal naar West-Europa zijn gezwommen.
• Ook de Amerikaanse rivierkreeft, vooral de gevlekte variant, predeert op donderpadden en gebruikt hun schuilplekken om zich veelvuldig voort te planten.
• Meer soortspecifieke informatie vind je hier

Waarom moest er een hotel komen?

• Omdat de rvdpd een rode lijstsoort is daarmee vervangende woonruimte moet krijgen van de instanties, als zijn habitat (leefruime) wordt bedreigd of vervangen
• Dit was het geval, omdat beschoeiingen (houten wanden langs de oever) werden vervangen.
• Rivieronderpadden leven graag op donkere plekjes die door andere dieren moeilijk te vinden zijn, zoals achter kapotte beschoeiing.

Geen Air B&B, Formule1 of herberg?

• De naam hotel wordt wel meer gebrukt bij natuurinclusief bouwen: bijv. bijenhotel, insectenhotel.
• Het woord rivierdonderpaddenhotel zal de verbeelding meer aanspreken dan een 'vissenkast'.
• Op de foto rechts een 'oefenparcours' in het aquarium, met donderpad Donny bij ingang 2: de gaten zijn van verschillende grootte en van diverse substraten (ondergronden) zoals kiezels, grind en grotere stenen. Met behulp van de uitkomsten van dit soort onderzoek zijn de uiteindelijke in- en uitgangen in de hotels vormgegeven.

Lees meer ...

Hoeveel komen er uiteindelijk in de Leidse Singels te staan?

• In principe 6 in de Zoeterwoudse en Witte Singel.
• Vrijwilligers van het KNNV Project Vissenmonitoring hebben zes populaties aangetroffen tijdens tellingen de afgelopen jaren.
• Er wordt nog altijd uitgezocht op welke plekken in de Leidse grachten de rivierdonderpad nog meer zit. Die data wordt gedeeld met de waterbeherende instanties.

Lees meer ...

Hoe zie ik het verschil tussen een rivierdonderpad en exotische grondels?

• De marmergrondel (max. 10 cm) heeft buisjes aan zijn neus en heeft een smalle torpedovorm.
• De zwartbekgrondel heeft een zwarte vlek achteraan zijn eerste rugvin en wordt max. 25 cm, dus veel groter dan de donderpad.
• Ook zijn de buikvinnen van exotische grondels vergroeid tot één zuignap, terwijl de rivierdonderpad twee aparte buikvinnetjes heeft.
• Lees hier meer.

Waar woont een rivierdonderpad?

• Onder water, het liefst op stenig substraat.
• Overdag verschuilt hij zich onder stenen of stukken hout tegen predatoren (vijanden).
• 's Avonds na zonsondergang komt het diertje tevoorschijn en kun je hem m.b.v. een sterke zaklamp zien zitten op de stenen rond zijn schuilplek.
• Loop een keer mee met de onderzoekers; kijk op de kalender of er een geschikte datum voor je bij zit.

Lees meer ...

Hoe wordt er straks gemonitord of de hotels gebruikt worden?

• Dat gebeurt na zonsondergang, lopend met een zaklamp langs de kant. Zie daarvoor ook de activiteitenkalender.
• Activiteiten zijn mede afhankelijk van het doorzicht en de weersomstandigheden.
• In de maanden mei t/m oktober wordt het meest gemonitord.
• Er ligt stenig substraat om de hotels heen om donderpadden te lokken. De deksel kan worden geopend via het slotje. Er wordt in het hotel gekeken en alle aanwezige dieren worden geteld. Exoten worden zo nodig weggevangen.
• Gaten kunnen groter of kleiner worden gemaakt, of hotels kunnen nog worden verhuisd naar geschiktere locatie als onderzoek dat uitwijst.

Lees meer ...

Hoe geef ik me op voor deelname aan een inspectieronde van een rivierdonderpaddenhotel?

• Zie daarvoor de activiteitenkalender.
• Laat ook je telefoonnummer achter (een excursie kan op het laatste moment niet doorgaan i.v.m. de weersomstandigheden of waterkwaliteit).

Lees meer ...

Kan ik jullie ook bellen?

• Nee.
• per e-mail is de projectleider en adviseur stadsgrachten uitstekend bereikbaar.info@onderwaterinleiden.nl

Lees meer ...

Ik ben van de pers, mag ik je interviewen?

• Dat is leuk, maar het komt op dit moment niet zo goed uit. Vanwege het verldwerk en een verbouwing wil de projectleider (Aaf Verkade) slechts heel beperkte media-aandacht.
• Voordat je me mailt voor een interview... Ik stel de volgende voorwaarden aan het geven van een interview, omdat publicaties reflecteren op mijn professionaliteit en ze dus (feitelijk) correct moeten zijn:
  1. Zorg ervoor dat je de artikelen op de pagina in de media hebt gelezen, oftewel zorg ervoor dat je gedegen research hebt gedaan naar wát je me precies wil vragen.
  2. Kies een leuk onderwerp uit over mijn werk in en om de grachten, waarover je je publiek wil informeren en waarover nog niet eerder is gepubliceerd - ik heb veel (nieuwe) projecten lopen en weinig tijd.
  3. Ik wil de feitelijke onjuistheden in de draft kunnen aanpassen - dat kan ik in overleg binnen enkele uren doen.
  4. Een aparte fotograaf meesturen is niet nodig, ik zal in overleg zelf een geschikte foto aanleveren.
  5. Ik wil de drukproef graag nog zien vóórdat het artikel ter perse gaat, i.v.m. rectificering van foute bijschriften (door de eindredactie). Dit zal ons beiden meer geloofwaardigheid opleveren.

Lees meer ...

Zijn er kosten verbonden aan de activiteiten?

• Nee en ja:
• Een vrijwillige bijdrage ter ondersteuning van het grachtenonderzoek door Onder water in Leiden wordt zeer op prijs gesteld.
• Via de handige donatiemodule op deze website (deze staat op alle pagina's)is dat veilig en snel te doen. De donaties worden besteed aan het tekenen van nieuwe zakgids-vissen, informatieve zoutkistdeksels en een update van de folder over het KNNV Project Vissenmonitoring "Wat zwemt hier in de grachten?!".

Lees meer ...

Onderzoek met een unieke uitkomst

• Al twee jaar wordt er onderzoek gedaan naar de ideale openingen, structuren en doorstroommogelijkheden van vers grachtenwater in proefopstellingen in de stadsgrachtenaquaria van Onder water in Leiden
• Sinds 2013 is monitoring van rivierdonderpadden onderdeel van het Project Vissenmonitoring van de KNNV afd. Leiden e.o.
• De rivierdonderpad (Cottus perifretum) is een Rode Lijstsoort, die wordt bedreigd door o.a. exoten als Amerikaanse rivierkreeften en Oost-Europese grondels. Bij verstoring van zijn habitat zijn mitigerende maatregelen nodig: bij vernieuwing van beschoeiing bijvoorbeeld, moet de gemeente vervangende woonruimte regelen. 
• Dat plan heeft de gemeente Leiden in de zomer van 2018 uitgewerkt met de vrijwilligers van OWL, het Project Vissenmonitoring en deskundigen Stichting RAVON
• De hotels worden vormgegeven door de Gebr. de Hollander uit Hazerswoude

Hotels in de media

• Vroege Vogels keek en luisterde hoe Donnie en Happy hun eerste proefduik namen in een hotel
• Het Leidsch Dagblad ging mee naar de werkplaats, waar de hotels gebouwd werden
• Trouw publiceerde over ons plan n.a.v. ons Project Vissenmonitoring en de film De Wilde Stad

Opschoonmaterialen bestellen

Wil je graag gratis opschoonmaterialen? De gemeente Leiden komt ze bij je thuis brengen!

• Een grijpknijper (of knijpgrijper), vuilsniszakken en een vuilniszakhouder aanvragen bij de gemeente Leiden
• Ook de Universele stortpas kun je daar aanvragen: die past op alle ondergrondse containers in de stad.
• Je mag zelfs een of meer ondergrondse containers adopteren: dan krijg je een speciale sleutel en instructies, hoe je verklemmingen van de klep kan verhelpen.
• Als bovenstaande link niet werkt, mail dan naar aandeslag@leiden.nl en geef je wensen en je adres door. 

Te denken valt aan:

• Afvalzakken 
• Handschoenen (voor het grove werk of het fijne werk/voor dode vissen en vogels e.d.)
• Vind je een kadaver, vraag voordat je het weggooit aan Plasticspotter of ze het een tweede leven willen geven, zie nieuwsbrief 51. Biologen Auke-Florian en Liselotte zeggen: dank je wel!
• Een grijpknijper en/of schepnet
• Een universele stortpas, waarmee je bijplaatsingen en zwerfafval in elke container in Leiden kan weggooien
• Een sleuteltje en instructies voor de zijklep van de ondergrondse containers.

IJzer gevonden?

• Magneetvissen is verboden. Toch worden er nog bergjes ijzer op miraculeuze wijze achtergelaten op stoepen, kades en bruggen.
• Als je gedumpte bergjes oud ijzer vindt, geef het door aan Gijs Oud IJzer via een appje naar 06-55524715, hij wil het graag ophalen.
• In andere gevallen kun je de gemeente Leiden Appen 06-14459375, bellen of Twitteren @gemeenteleiden, zie hieronder
• Wist je dat je 14 ct per kg ijzer krijgt als je het inlevert bij Kluivers?! Kijk daarvoor op deze pagina.
• Er is inmidddels statiegeld op blikjes en flesjes, en dat scheelt een berg afval.

Statiegeld verdienen

Op grote plastic flessen zit 25 ct statiegeld en op sommige flesjes 15 ct.

Vanaf de zomer van 2021 zit op alle kleine flesjes 15 ct statiegeld. Ka-ching voor de opruimers!

• Deze kom je regelmatig tegen als je drijfvuil vist. 
• Wist je dat je met blikjes en ijzer ook geld kan verdienen? 74ct/kilo voor aluminium blikjes.
• Bij de firma Kluivers aan de Admiraal Helfrichweg op het Waardeiland kun je blik en ijzer afval inleveren.
• LET OP: zorg dat je het aluminium GESCHEIDEN van de ijzeren blikjes inlevert. Gebruik daarvoor een simpele magneet.
• Mail Daniël als je gratis opschoonmaterialen zoals een schepnet, een knijper en vuilniszakken wil komen lenen.
• 

Spreekbeurt of werkstuk

Help onze grachten en oceanen schoon te houden met een spreekbeurt

• Je helpt Onder water in Leiden enorm door andere kinderen vertellen hoeveel soorten vis en andere dieren er in onze grachten leven.
• Zodra ze dat weten, zorgen ze er samen met jou voor dat er minder zwerfvuil op straat komt en dus in de grachten waait.
• Ben je van plan je spreekbeurt of werkstuk over OWL te houden, dan mag je alle foto's en filmpjes op deze website gebruiken.
• Kijk op YouTube Visreservaat Leiden voor nog meer filmpjes over de grachtbewoners.

Let op:

• Vanwege een verbouwing kunnen er in 2020 geen materialen of dieren uitgeleend worden.
• Na de verbouwing ben je van harte welkom om met je klas langs komen voor een les over schone grachten met 22 soorten vissen, schildpadden, kreeften en krabben.
• Laat je juf of meester eind 2020 contact opnemen met info@onderwaterinleiden.nl

Opschoonkano lenen

Gratis lenen, wel een borg van 35 euro per boeking (krijg je na gebruik terug)

• Je mag gratis de opschoonkano's Ronnie, de Zeelt en de Snoekbaars lenen (ook twee of meer tegelijk), zolang je ze maar vol drijfvafval terugbrengt.
• Voor bedrijfsuitjes geldt een starttarief
• Gebruik ze ook gerust om lekker ergens te gaan picknicken of een rondje Leiden te doen
• Wij hebben peddels, vuilniszakken en handschoenen voor je
• Er moet minstens één volwassene (18 jaar of ouder) aan boord van elke kano zijn

Tips

• Mail naar plasticspotter@gmail.com op welke dag je de kano wil lenen en hoe laat je hem wil komen ophalen
• Doe dit bij voorkeur minimaal 48 uur van te voren! Dan ben je er zeker van dat de kano klaar ligt met vuilniszakken, knijpers, een schepnet en peddels.
• Je krijgt een factuur voor de borg (35 euro) toegestuurd. Als je niet komt opdagen, wordt dit bedrag gebruikt om de onkosten van Plasticspotter te betalen en onderzoek naar het afval in de stadswaternatuur te kunnen doen.
• Het zijn twee tweepersoonskano's met een grote kuip, dus met twee zitjes en heel veel bergruimte
• Wil je liever een keer onder begeleiding uitproberen of dit iets voor je is? Mail Daniël en vaar mee met de kanovloot!

Zwerfafval melden

Let op:

• In september 2020 heeft de gemeente Leiden haar WhatsAppnummer veranderd in 0614459375
• Hier vind je de de meest actuele handleiding 'zwerfafval melden in Leiden' in pdf-formaat
•  Welbedankt dat je meehelpt onze stad tot een natuurgebied te maken!