Nieuws

Bockhorstfoto's avondsnorkelen

  • Nieuwe soort voor deze wijk: een jonge zeeltDe bewoners van de Bockhorst vertelden Aaf dat ze haar heel graag een keer 's avonds wilden zien zaklampsnorkelen.
  • Op 19 september 2021 was het zover: met camera en zaklamp ging Aaf te water. 
  • Zouden de waarnemingen anders zijn dan overdag? Ja en nee:

Meer exoten

  • Aaf ving 2 gevlekte en 31 rode Amerikaanse rivierkreeften,
  • Waaronder drie net vervelde dieren,
  • en één vrouwtje met ruim 200 eieren (het was een jong vrouwtje van dit jaar, 9 cm lang exclusief klauwen).
  • Volwassen vrouwtjes kunnen tot wel 900 eitjes bij zich dragen, verdiep je hier in deze plaagsoort
  • In totaal spotte Aaf snorkelend 22 vrouwtjes, 11 mannetjes en er waren er 14 haar te snel af (die schoten bijvoorbeeld onder de beschoeiing of de rietwortels)
  • De marmergrondels waren met honderden aanwezig: dat is eebaars aast op marmergrondeln exotische grondel uit het Oostblok. Gelukkig werd erop gejaagd door onze inheemse baars. Nog even oefenen en dan leren ze het wel!

Minder inheemse (Nederlandse) exemplaren, wel meer soorten

  • Er werden veel minder alvers, blankvoorns en rietvoorns geteld dan overdag
  • Wel zag Aaf een jonge zeelt, geen bittervoorn (RAVON legde uit dat het toch een blankvoorn was), veel kleine modderkruipers en mogelijk een pos

Parasieten

  • alver met karperluisWist u dat vissen ook luizen (kunnen) hebben?
  • Vooral in zo'n soortenrijke sloot, waar veel vissen zwemmen, voelen luizen zich prima thuis.
  • Ze hoeven niet lang te wachten tot er een 'prooi' voorbij zwemt, waarop ze kunnen landen.
  • Vervolgens zijn ze -net als zoogdierluizen- heel vervelend, want ze kriebelen en zuigen bloed. Deze alver op de foto ziet er dan ook nogal beteuterd uit.
  • De luis is de wat donkerder cirkel achter de rechterkieuw: haast zo groot als de rugvin! Probeer hem dan maar eens los te schudden. 
  • Als u de luis niet goed kunt zien, denk dan aan een degenkrab, die vorm ongeveer heeft de luis 
  • Spiekplaat onderaan deze pagina! Verdiep je hier verder in de karperluis, de Argulus Foliaceus 

Kijk op de nieuwspagina naar nog meer uitleg over deze Bockhorst-ronde

of hop direct naar: het Smoelenboek aquatische Bockhorstdieren zomer 2021, met foto's van deze zomer (overdag genomen)

Sponsdiertje

Wat is een karperluis?

 wat is karperluis, met uitleg van Onder water in Leiden

Unieke OWL-postzegels - straks ook op een vel van 10

postzegelvel rode Amerikaanse rivierkreeft Onder water in LeidenBinnenkort ook verkrijgbaar: 10 x op een vel!

  • Op de unieke OWL-postzegels staan Rode Amerikaanse rivierkreeft Sjakie en Zeeprik Alf.
  • Behandel- en verzendkosteen zijn in de prijs inbegrepen.
  • De postzegels hebben waarde 1 en zijn binnen Nederland te gebruiken.

Postzegel met rode Amerikaanse rivierkreeft Sjakie, Onder water in Leiden 2021

Vel van 10 zegels (gegomd vel of stickervel)

  • Deze kosten 25 euro incl. verzending
  • In januari te bestellen

Losse zegels

U steunt met uw aankoop het onderzoeks- en educatieve opschoonwerk van Onder water in Leiden, welbedankt! postzegelvel_zeeprik_Onder_water_in_Leiden.jpgPostzegel met Zeeprik (of Lamprei) Alf, Onder water in Leiden 2021

Nieuwe handleiding zwerfafval melden in Leiden

  • Een snoek met een McDonalds bekertje - dat heeft Aaf later opgepikt en weggegooidWe hebben een handige handleiding afval melden in Leiden voor je gemaakt! Hij staat hieronder
  • Wil je de afbeelding als pdf opslaan, klik dan hier
  • Dank je wel, dat je door je melding samen met ons de Leidse grachten (en straten) tot een natuurgebied maakt!
  • Wil je zelf nóg actiever aan de slag en heb je opschoonmaterialen nodig? Mail dan naar aandeslag@leiden.nl
  • Of misschien wil je wel een keer een opschoonkano lenen of meevaren met de vloot van Plastic Spotter - klik dan hier.

handleiding afval melden OWL

Nieuwsbrief 63: kreeftenbeleid aangepast, grootse kleurplaat in de Doorbraak

Na drie jaar 129,6 miljard nakomelingen van één vrouwelijke rode Amerikaanse rivierkreeftMet daarin o.a.:

  • Kreeften- en krabbenvangstbeleid aangenomen. Zoals de natuur al aangeeft, is menselijk ingrijpen om de biodiversiteit niet verder achteruit te laten gaan door deze omnivoren hard nodig. Na 3 jaar kan één vrouwtje voor 129,6 miljard nakomelingen hebben gezorgd. Met elk twee klauwen die knippen, knijpen en dóórgraven. Verder onderzoek - ook in de stadswateren - is hard nodig. Steunt u ons?
  • Kleurplaat OWL is terug in de Doorbraak. Bij druilerig weer een ideaal en leerzaam alternatief om te spelen!
  • Nog enkele dagen dagen statiegeld doneren voor OWL. Helpt u ons de zoutkist aan het Havenplein op te knappen?
  • Karpersterfte Cronesteyn: oorzaak onbekend. Voor ons is het echter geen raadsel; zonder waterplanten is er niet genoeg zuurstofproductie.
  • Zakgids als decembercadeau!
  • Of die leuke postzegels van Alf of Sjakie! Eigenlijk té mooi om te versturen. Verzamelen mag natuurlijk ook.
  • Lees hier de hele nieuwsbrief 63 digitaal, inclusief alle plaatjes en hyperlinks.

Persbericht kreeftenvangst, 11 nov 2021

  • Er is in de raad gestemd over het commercieel vangen van kreeften in Leiden: 27 stemmen vóór, 12 tegen.
  • Dat wil zeggen dat er het komend jaar al een deel van de aanwas van >3 miljoen kreeften uit 2020 zouden kunnen worden weggevangen, maar laten we niet te hoog inzetten: eerst moet er weer een commerciële kreeftenvergunning geregeld worden. 
  • Omdat er nogal wat herkauwde misvattingen ronddobberen over kreeften, biedt bijgaande informatie meer mogelijkheden om zelfstandig een mening te vormen over het onderwerp.
  • Naar het persbericht kreeftenvangst

Tijdens het het meerjarige KNNV Project Vissenmonitoring zijn meerdere ontdekkingen gedaan die oude aannames weerleggen.

  • Hieronder staan onjuiste beweringen, die wel af en toe nuances behoeven.
  • Die extra uitleg staat er natuurlijk bij.

Oude kreeften eten jongen op

Oude kreeften eten jongen op
  • Onwaar
  • Dat gebeurt alleen als een waterpartij overvol zit met kreeften, dat komt bijna nergens voor in Nederland, want:
  • Vóór die tijd zijn de adulten allang de kant op gekropen (of verder gezwommen) naar een ander domein, met minder of geen kreeften.
  • Dat maakt ze zo succesvol in het veroveren van steeds meer terrein (de term 'invasief' komt daarvandaan)
  • Nb: Kreeften zullen elkaar alleen opeten bij een tekort aan voedsel. Voordat het zover is, vertrekken ze naar wateren waar nog wel voldoende onderwatervegetatie of dierlijk materiaal te vinden is.
  • Alleen door deze migratie (de trek) van kreeften en krabben tegen te houden of in te dammen, is het verlies aan biodiversiteit enigszins een halt toe te roepen.
  • De vele monitoringsrondes van OWL (tussen de 100 en 300 per jaar) leveren een significante bijdrage aan actuele en valide informatie over de Amerikaanse rivierkreeft en Chinese wolhandkrab.
  • We hopen dat u ons onderzoek wilt steunen!

Lees meer ...

Kreeften hebben maar één leg per jaar

Kreeften hebben maar één leg per jaar
  • Onwaar.
  • Voor de inheemse (en zwaar bedreigde) rivierkreeft geldt dat wel, maar de invasieve Amerikaanse soorten hebben wel twee of drie legsels per jaar.
  • Elke leg heeft tot maximaal 600 jongen per keer.
  • De gevlekte Amerikaan heeft gemiddeld 150 nakomelingen
  • Niet alleen de voor Nederlandse begrippen exotische soort, maar ook de klimaatverandering is hiervan een aanjager.
  • In Leidse wateren zijn zwangere kreeften gespot in mei, juli en oktober (en ook in tussenliggende maanden).
  • We hopen dat u ons onderzoek wilt steunen! Dan kunnen we nóg meer mensen informeren over de huidige vis-, kreeft- en krabbenstand in Leidse wateren.

Lees meer ...

Wegvangen veroorzaakt dierenleed

Wegvangen veroorzaakt dierenleed
  • Onwaar.
  • A. Indien er humane doding van de dieren plaatsvindt, zullen miljarden andere kreeften vangst en subsequente doding bespaard blijven.
  • Wat die methode is, "wordt in Nederland nog [steeds] onderzocht".
  • In de VS is een slaapmiddel ontwikkeld dat in bakken met gevangen kreeft zit, waarin ze direct na de vangst pijnloos overlijden.
  • In Nederland kiest men voor een mes in de nek (direct overlijden) of de vriezer (in een comateuze slaap vallen).
  • B. Wegvangen van deze alleseters voorkomt dierenleed onder inheemse soorten, zoals de rivierdonderpad, kleine modderkruiper, bittervoorn, zeelt, karper en zwanen. Dierenleed onder inheemse soorten komt o.a. neer op hongersdood, omdat kreeften alle aanwezige fauna en flora opeten (slakken en eitjes t/m alle soorten moerasplanten)
  • Zie bijgaand filmpje over 125 dode karpers en de sterfte van de zwanenfamilie in Polderpark Cronesteyn ter illustratie.
  • Dit (uit-)sterven van individuele dieren en populaties vindt op veel meer plekken in Leiden plaats.
  • Helaas geldt daarvoor ook het excuus dat meerjarig onderzoek nodig is om daarover uitspraken te doen. Er staat al wel vast dat de rivierdonderpad verdwenen is uit Leiden.
  • Er wordt nog onderzocht met welke andere factoren het uitsterven van de rivierdonderpad samenhangt; er zijn meer invasieve exoten op de bodem, zoals de zwartbekgrondel en marmergrondel
  • We hopen dat u ons onderzoek wilt steunen!

Lees meer ...

Alleen de volwassen dieren worden weggevangen

Alleen de volwassen dieren worden weggevangen
  • Onjuist. Dit is een aanname die hoort bij de 'ouderwetse' methode van alleen fuikgebruik.
  • Snorkelend, met de hand, kunnen tot zelfs de kleinste kreeftjes weggevangen worden.
  • Ook worden lokale volgers onder water (baarzen en snoeken) getraind om mee te helpen vangen. Onder een opgetilde steen of dakpan zit altijd wel een exoot.
  • Voor meer informatie over het trainen van natuurlijke vijanden, mail aaf@stadsgrachten.nl
  • Omdat deze methodes alleen in Leiden gebruikt worden, is er in de rest van Nederland nog niet genoeg kennis over.
  • Het is al jarenlang ons streven om deze verlichtende methode beter onder de aandacht te brengen!
  • Media kunnen hiervoor contact opnemen met aaf@stadsgrachten.nl
  • Steunt u dit baanbrekende onderzoek om natuurlijke vijanden te trainen?

Lees meer ...

Zwangere kreeften worden haast niet gevangen

Zwangere kreeften worden haast niet gevangen
  • Juist en Onjuist.
  • Zwangere exemplaren lopen vanwege hun verhoogde alertheid rondom de wekenlange broedzorg niet zo gauw in een fuik.
  • Ze kunnen echter wél met de hand worden weggevangen, door ze op ooghoogte (d.w.z. snorkelend) te zoeken.
  • Door het naspeuren van holtes en gangen, worden snorkelend procentueel meer zwangere dieren weggevangen dan met een fuik
  • Vooral 's avonds laat (tijdens het nachtsnorkelen, met speciale toestemming) worden zwangere vrouwtjes gevangen. Die komen dan pas uit hun schuilplaats en zijn met de zaklamp op de bodem extra goed te zien en te vangen.
  • De meest recente onderzoekscijfers worden momenteel ingevoerd en statistisch onderzocht, dus nog even geduld.
  • Steunt u dit baanbrekende werk om zo min mogelijk dierenleed te veroorzaken onder Amerikaanse rivierkreeften en onze inheemse soorten?

Lees meer ...

Op welke manier doet Onder water in Leiden aan voorlichting?

Op welke manier doet Onder water in Leiden aan voorlichting?
  • Het Project Vissenmonitoring geeft geregeld presentaties over het rijke onderwaterleven in de Leidse grachten.
  • De prijswinnende (foto-)tentoonstelling (Blik) Onder water in Leiden wordt ten minste tien keer per jaar getoond op onderzoekslocaties in Leiden.
  • Aan vissenmonitoringsexcursies en aquariumdagen kan iedereen kan meedoen. Zie daarvoor de activiteitenkalender
  • Er wordt na snorkelmonitoring altijd op locatie voorlichting gegeven aan omstanders, zoals bij Speeltuin de Doorbraak en in de Leidse Hout.
  • Via deze website, de zoutkistenroute, Twitter, Facebook en Instagram bereikt het Project Vissenmonitoring veel mensen (@owinleiden).
  • Bovendien wordt tijdens het vissenmonitoren vanaf de kant altijd tekst en uitleg gegeven aan wijkgenoten en passanten. Zij lopen vaak een stuk mee om te kijken en te leren van de (veelal onbekende) stadsnatuur in de grachten.
  • Projectleider Vissenmonitoring Aaf Verkade heeft al velen van hen geïnspireerd om signaleerder of monitor te worden. Mede daardoor wonnen deelnemers aan het project o.a. de Passieprijs, de Gouden Zwaluw.
  • Er zijn kinderen die hun spreekbeurt houden over de vissen en andere 'beestjes' in de grachten en sloten voor hun deur.
  • Twee onderzoekende wijkgenootjes wonnen Jeugdlintjes en een Woudlopersmedaille in 2015.
  • Steeds meer middelbare scholieren werken aan een profielwerkstuk dat te maken heeft met schoon water, biodiversiteit en het voorkomen van plastic soup. Daarvoor krijgen ze begeleiding van de projectleider, Aaf Verkade.
  • De onderzoekers van het Project Vissenmonitoring leren zélf bij, door mee te kijken met bijvoorbeeld de sportvissers in de wijk. Zowel in de Havenwijk als daarbuiten.
  • Ook (amateur)biologen van de KNNV en IVN hebben volop ervaring die zij graag delen tijdens lezingen en excursies, dus de vissen- en waterplantenkennis wordt door OWL zo goed mogelijk uitgebreid en bijgehouden.
  • Verder zijn er dankzij fondsen gratis voorlichtingsfolders en het 'kaartje met een staartje' beschikbaar: de ansichtkaart in de zeeltvorm, die geïnteresseerden meer over de stadsgrachten vertellen en wijzen op de diverse websites en social media.
  • Steunt u dit ons educatieve werk om de jeugd dieper te laten kijken en klasgenoten enthousiast te maken over ons bijzondere Leidse onderwaterleven?

Lees meer ...

Ik heb een vraag of tip

Ik heb een vraag of tip
  • Er is een pagina 'Frequently Asked Questions', daar kunt u kijken of het antwoord op uw vraag erbij staat.
  • Als het antwoord op uw vraag niet op deze website staat, kunt u mailen naar info@onderwaterinleiden.nl. Uw vraag wordt (zo mogelijk) binnen drie werkdagen beantwoord.
  • Heeft u een tip om bijvoorbeeld een onderzoeksvraag toe te voegen aan de lijst, mail hem ons vooral toe. Dat kan via hetzelfde emailadres
  • We hopen dat u ons onderzoek wil steunen! Dan kunnen we nóg meer mensen informeren over de huidige vis-, kreeft- en krabbenstand in Leidse wateren.

Kan ik jullie ook bellen?

Kan ik jullie ook bellen?
  • Liever niet, stuur bij voorkeur een e-mail.
  • Daarop is de projectleider en adviseur stadsgrachten uitstekend bereikbaar: info@onderwaterinleiden.nl

Lees meer ...

Nieuwsbrief 62: open aquariumdagen, Blue Deal Symposium, winterslaap schildpadden,

• Symposium Blue Deal Waterambacht woe. 27 okt a.s.watertuinen in de binnenvestgracht op10sep2021
• Open aquariumdagen in november
• Slapen schildpadden de winter door?
• Meld gedumpt afval bij de containers voor het de gracht in kan waaien
• Statiegeld AH Hooigracht in november voor OWL ;-)
• Op de foto: watertuinen in de Binnenvestgracht/Lakenpark

Klik hier voor de digitale nieuwsbrief inclusief alle mooie plaatjes!

Zwartbekgrondel-invasie

  • Zwartbekgrondel kijkt uit spleet in de kademuurDeze invasieve exoten zijn in 2021 explosief in aantal toegenomen (tekst gaat door onder foto's)

 

aug2021 zijlsingel zwartbekgrondel dermatitis gevangen mooi
aug2021 11a zwartbekgrondel 10-14 mooi
aug2020 10a zwartbek groot MOOI
sep2021 5 2 zwartbekgrondels op rij 10-15cm mooi
sep2021 11a baars en zwartbekgrondel op bodem mooi
mei2023 10a nest zwartbekgrondel eitjes mooi
jul2021 zwartbekgrondel rood oog eng MOOI
aug2021 5 zwartbekgrondel 6-9 mooi
jul2021 jonge grondels zwartbek en marmer MOOI
jul2021 11a zwartbekgrondel tegen muur MOOI
aug2021 11a zwartbekgrondel kijkt uit spleet mooi
jul2021 8a jonge zwartbekgrondel MOOI
jul2021 11b eierpakket zwartbekgrondel onder plank
zwartbekgrondel dermatitis MOOI
aug2020 5 zwartbek

  • de zwartbekgrondels lijken nóg invasiever dan de rivierkreeften en dat zegt wat!
  • ze leggen bijvoorbeeld ca. 3.000 eieren per keer en dat een aantal keren per jaar (kreeften hebben maar 150-350 jongen per keer)
  • waar gaat dat heen? De rivierdonderpad, is zo goed als uitgestorven in Leiden. Lees hier verder over het grondelonderzoek
  • In Noord-Amerika en Canada hebben ze een ziekte meegenomen, VHS. Daaraan gaan snoeken dood
  • In Leiden kwam Aaf al 6 'zieke zwartbekken' tegen, met een vorm van huidontsteking (tekst gaat verder onder foto's)

aug2021 zijlsingel zwartbekgrondel dermatitis gevangen mooi
aug2021 zijlsingel zwartbekgrondel dermatitis in situ mooi
zwartbekgrondel dermatitis MOOI
aug2021 zijlsingel zwartbekgrondel dermatitis gevangen mooi
zwartbekgrondel dermatitis MOOI

 

Nieuwsbrief 61: Een olievlek die geen olievlek bleek

Snoekje vangt marmergrondelMet daarin onder andere:

  • Eeuwenoude limonadefles opgedoken
  • Ceci n'est pas une ... olievlek 
  • Ceci c'est oui... Brasem Fifi
  • Natuurlijke vijanden van exoten gekiekt
  • Hoe Langneussteurgarnaal Inge aan haar naam kwam
  • Bescherming voor de 'Meerval' en 'Snoekbaars'
  • Jonge vogels in het visreservaat
  • Staartje schildpaddenplaag
  • Lees,  kijk en luistervoer, zoals interviews en publicaties
  • Klik hier voor de hele digitale nieuwsbrief, inclusief hyperlinks inclusief meer plaatjes

smoelenboek Brasem Fifi en karper, uit nieuwsbrief 61

Contact

"Onder water in Leiden" is onderdeel van "Aaf Verkade Adviseur Stadsgrachten"

Voor interviewverzoeken zie de contactpagina

Kijfgracht 12
2312 RZ Leiden
info@onderwaterinleiden.nl

KvK 64674487
BTW nummer NL163735694B01
NL47 Trio 0391068563 t.a.v. Verkade Stadsgrachten

Disclaimer - Algemene voorwaarden - Privacy

Kleurplaat nieuw + legenda!

Download de OWL kleurplaat + legenda in A3

Illustrator: Lisa Poot, Boostcartoon.nl