Nieuws

Superbuurtsuper

Help je buurtsuper de Superste te worden met ruim 20 tips voor een schone winkelomgeving!

  • als jouw buurtsuper volgens jou super bezig is, krijgt de winkel als dank voor hun inzet hun logo mét hyperlink naar hun winkel op de partnerpagina van Onder water in Leiden
  • binnenkort meer informatie hoe jullie dit doel samen kunnen behalen

albertheijn hooigracht leidenDe eerste winkel die dit keurmerk van SuperBuurtSuper ontving is Albert Heijn Hooigracht

Logeervissen - stadsvis zoekt maatje

Wil je komen kijken welke vissen er nog over zijn en of jullie een klik hebben? Mail Aaf

Update: alleen nog 2 alen, de bittervoorn en het vetje zoeken een thuis.

Evt. kan 1 aal samen met het vetje en de bittervoorn in 1 aquarium gehouden worden.

  • Heb je interesse, dan maken we een afspraak voor halen/brengen. Ze zoeken t/m september een logeeradres.
  • krijg je bij overhandiging uitleg over de soort, verzorging en onderhoudsmaterialen
  • kun je kan me altijd e-mailen als je vragen hebt
  • Verzorging: 1 x per week voeren (ongeveer) en 1 x per maand de filter schoonmaken onder de kraan. Dit is afhankelijk van de soort vis, of je driehoeksmosselen in je bak hebt en het aantal keren voeren. Meer voeren = meer poep ;-)
  • Bij adoptie dien je een formulier te ondertekenen waarin je belooft goed te zorgen voor het dier/de dieren.
  • Mail Aaf 

Waarschuwing ;-)

  • Aquaria zijn verslavend! Voor je het weet zit je tot diep in de nacht urenlang zaklampvissend te koekeloeren (dat kan ik je met jarenlange ervaring beloven)
  • Als je ervoor kiest Boksi de wolhandkrab te laten logeren, weet dan dat ze regelmatig ontsnapt, tenzij je de bak hermetisch afsluit.
  • Weet dat je met een stadsgrachtenaquarium in huis altijd je bezoek inspireert, die zullen dus langer blijven hangen!

Drie jonge zeelten in het stadsgrachtenaquarium

De inhoud van een aquarium (=bak)

  • is afhankelijk van de grootte (aardig veel keuze) 250-500 kg zwaar
  • gevuld met grachtenwater van ca. 17 graden (of leidingwater aangevuld met een paar emmers sloot- of regentonwater)
  • heeft een bodem van grind/aquariumzand, aangevuld met gevonden schatten uit de grachten (schoen, stenen, plastic, kies maar uit)
  • de vissen zelf (meerdere soorten combineren is mogelijk).
  • Sommige soorten hebben een speciale status en zijn écht ambassadeurs voor schone stadswateren. 
  • plastic planten (anders blijf je maar verschonen)
  • mosselen (driehoeks- of zebra), die het water filteren
  • een zuurstofpomp
  • een Eheim- (dat is het merk) filter, die de vissenpoep eruitfiltert, mochten de mosselen het niet aankunnen.
    Meestal is het andersom en werken de mosselen te hard! Dat is een mooi voorbeeld van cirulaire kringloop.

wolhandkrab/Chinese mitten crab in aquarium. Escape artist, beware

onderwaterinleiden aquaria onderhoud
open-aquariumdag stadsgrachtenaquarium leiden
onderwaterinleiden schillie schildpad grachtaquarium
rode-amerikaanse-rivierkreeft in-glas stadsgrachtenaquarium
gevlekte-amerikaanse-rivierkreeft op-zijn-kop
stadsgrachtenaquaria boksi wolhandkrab
open-aquariumdag stadsgrachtenaquaria leiden
onderwaterinleiden gevlekte-amerikaanse-rivierkreeft
zaklampvissen-stadsgrachtenaquaria leiden

  • De aal

    In 2015 kreeg Aaf jonge aaltjes voor het educatief centrum. Inmiddels zijn ze flink gegroeid en vangen exoten, zoals marmer- en zwartbekgrondels en kreeften. Zijn ze in het wild ook al overgegaan op deze voedselbronnen?

    Lees meer ...

  • Amerikaanse rivierkreeften

    Graven ze hun gangen ook in kademuren? Met hoeveel zijn ze? Werkt snorkelend wegvangen? Sinds 2013 proberen we antwoord op deze vragen te vinden.

    Lees meer ...

  • Rivierdonderpaddenhotels

    Deze inheemse grondels leven achter oude beschoeiing: vernieuw je die, dan heb je een zorgplicht. Samen met de gemeente ontwikkelde OWL de 'r-hotels'

    Lees meer ...

  • Schildpadden in de gracht

    Soms met aquarium(planten) en al uitgezet: dat is zowel voor de dieren zelf als de stadsnatuur niet goed. Samen met RAVON onderzoeken we de populatiegrootte in Leiden.

    Lees meer ...

  • Zeelt-dubbeltelling in het Smoelenboek?

    Al jarenlang volgt Aaf snorkelend de zeeltenpopulatie op de voet. Het Smoelenboek leek echter een dubbeltelling te hebben.

    Lees meer ...

  • Dode dieren, minstens zo interessant

    Is het de enige in de wijk? Of de zoveelste? Heerst er een ziekte? Is het water te warm geworden? Jarenlang bijhouden van deze data levert veel informatie op voor de instanties.

    Lees meer ...

bodemvissen guusgijben leiden
rivierdonderpad-met-slak
sep2018 rivierdonderpad in-schelp-
rivierdonderpadden onderwaterinleiden
jul2018 rivierdonderpad kikkerhotel
rivierdonderpaddenhotel oefenen
rivierdonderpaddenhotel motelversie jpg
rivierdonderpadden camouflage
rivierdonderpad steen gaatjes rivierdonderpaddenhotel
sep2018 rivierdonderpad -
rivierdonderpadden steen gaatjes rivierdonderpaddenhotel
rivierdonderpad fles onderzoek
sep2018 rivierdonderpad -
rivierdonderpad steen gaatjes rivierdonderpaddenhotel

Magneetvissen: verboden in Leiden

Piraat-magneetvissers laten afval achter op het Noordeindeplein op 18 december 2019De raad heeft  in december 2019 een verbod op magneetvissen in Leiden aangenomen.

Onder water in Leiden doet niet meer actief aan magneetvissen en verzoekt anderen het verbod te respecteren.

Tips voor in overige steden actieve magneetvissers om zo'n verbod daar te voorkómen.

  • Houd de bruggen, kademuren en oevers heel: geef al je achtergelaten afval door aan de lokale ijzerboer
  • of aan de gemeente via Buitenbeter.nl
  • Verpak het opgeviste afval in een vuilniszak (vooral de kleine stukjes en scherpe spaken) en zet deze bij de dichtstbijzijnde afvalcontainer als je geen pasje hebt.
  • Haal levende dieren direct uit je vangsten en zet ze terug in het water.
  • Neem standaard een bezem en emmer mee om locatie schoon te spoelen en vegen na je vangst.
  • Schade aangebracht aan de Reuvensbrug, nadat deze in het voorjaar juist gereviseerd en geschilderd wasGeef het goede voorbeeld aan je fans op YouTube en vertel hen hoe ze een verbod op magneetvissen in andere gemeenten kunnen voorkomen door de gedragsregels te hanteren.

Enkele redenen voor OWL om te stoppen met magneetvissen:

  1. Het hiermee geassocieerde gevaar (munitie op scherp en bijkomende kosten voor de inzet van politie en EOD, die niet opwegen tegen de 'vangst').
  2. Bijkomende ergernis voor omwonenden en opschoonkosten voor de gemeentereiniging.
  3. OWL heeft al ruim 35 trajecten in Leiden onder water (vaak meer dan één keer) goed opgeschoond. Het grofvuil dat nú nog op de grachtenbodem ligt, ligt erg diep en is kunstrif geworden. Die zijn van groot belang voor de visstand en de wetenschap.
  4. de staak op de bodem is levensgevaarlijkAlleen 'vers' grofvuil en grofvuil dat in het vaarwater ligt, halen we i.s.m. de gemeente Leiden, rederijen en bewoners nog weg. Dit kan ook door piraat-magneetvissers half uit de bodem opgetrokken grofvuil zijn, dat zij vervolgens hebben laten liggen.
  5. Waterplanten worden door de niet-professionals kapot getrokken, waardoor aan de habitat voor 22 soorten stadsvissen en ander waterleven schade wordt toegebracht.
  6. OWL wil niet geassocieerd worden met de opgeviste troep die wordt achtergelaten op de kant.

Gedragscode

  • Magneetvissers zijn verplicht hun vangsten op één plek te verzamelen, dit zelf af te voeren en/of in elk geval te melden bij de gemeente. Tip: IJzerprijs: 17 ct/kg.
  • Het veroorzaken van zwerfafval is strafbaar; dit is nu juist één van de redenen dat Onder water in Leiden o.a. de Taskforce Drijfvuilvissen heeft opgericht met diverse partners en zwerfafval actief meldt.
  • We zijn groot voorstander van kuisklepjes (vrije inwerpklepjes voor zwerfafval op elke ondergrondse container), maar deze zijn te klein voor magneetvis-afval.
    Bovendien dient ijzer gescheiden te worden, als je ten minste een beetje van recycling houdt.

Voorbeeld kunstrif

Snoek met kunstrif (bureaustoel) en baarzenDeze bureaustoel (rechts op de foto) is diep op de bodem niemand tot last: de bekleding trekt de allerkleinste waterdiertjes aan en is daarmee de start van de voedselketen: daarin staat de snoek bovenaan.

Meld overlast

  • Winkeliers en bewoners kunnen de politie bellen op 0900-8844, indien zij magneetvissers actief bezig zien die hun troep achterlaten zonder acht te slaan op het stadsschoon. 
  • Volle prullenbakken en bijplaatsingen bestrijden we actief in overleg met instanties en bewoners, meld dit snel op leidsafval.nl.
  • OWL streeft altijd naar een goede samenwerking met instanties, Gijs Oud IJzer en piekfijn opgeruimde stoepen en bruggen na een opschoonactie!

handleiding afval melden OWL

Extra bak en kuisklep aanvragen

Kuisklepje in je container?

Hebben je wijkgenoten en jij behoefte aan een kuisklepje (inwerpklepje voor zwerfies en poepzakjes) in de container op de route waarlangs je je hond uitlaat?

  • Vraag hem aan via het gemeentelijk formulier op: www.leidsafval.nl 
  • Onthoud de straatnaam en het huisnummer waar je container staat, liefst ook het containernummer.

Vaak storing of vol? Vraag een alternatieve container aan!Volg deze stappen voor een extra container op je pas: Dat is handig, als jouw bak vaak vol is of defect

1) noteer de straatnaam en huisnummer van de altnernatieve containers waarvoor je toegang wilt op je pasje (max. 2 containers in je wijk)

TIP: dat kunnen ook containers zijn die bijv. beter op de route liggen van je woon-werkverkeer, of de route die je met je hond loopt naar een park. Echter, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij je eigen woonadres.

2) houd je stortpas bij de hand (daarop staat een nummer)

3) ga naar www.contactleiden.nl 

4) vul je gegevens in plus je vraag: 
"Geachte mevrouw, heer, zou u op mijn pasje de volgende ondergrondse containers bij willen schrijven, zodat ik daar toegang toe heb met mijn vuilniszakken en zwerfafval? Mijn eigen container is té vaak vol of defect of ligt niet op mijn route. Mijn pasnummer is ....
De extra containers liggen aan de ...straat t.h.v. huisnummer ... en aan de ...straat t.h.v. huisnummer ...
Dank u wel!"

 5) Het helpt de gemeente Leiden enorm als je doorgeeft of jouw container inderdaad vaak vol zit of defect is. Dat kan via www.leidsafval.nl. De containers zullen dan vaker geleegd gaan worden, of er wordt een technicus op af gestuurd. (Soms is het gewoon een kwestie van het batterijtje vervangen in de display!)

Veel succes en welbedankt voor je moeite!

 

Wolhandkrabben-recept

Bisque, dat is wat je het beste kan maken van Chinese wolhandkrabben, zegt Harmen Ligthart uit Hindeloopen.

HIeronder zijn recept, overgenomen uit Foodlog

wolhandkrabbenrecept: klik voor een vergroting

2 nieuwe soorten gevonden d.m.v. drijfvuilvissen!

  • Stekelbaarsjes gevonden tijdens het drijfvuilvissenOp 28 november 2016 vond projectleider Aaf tussen opgeviste blikjes, flesjes en plantenresten drie stekelbaarsjes in de Binnenvestgracht; een gracht waaruit op 29 januari 2016 40 kuub vieze drab was gebaggerd
  • bij thuiskomst, in een cuvet gezien, bleken het zowel om de 3-doornige als de 10-doornige variant te gaan 
  • leeftijdsklassen: subadult en adult
  • voor de 3-doornige stekelbaars was dit de allereerste waarneming van deze soort in het onderzoeksgebied in Havenwijk-Zuid!
  • en voor de 10-doornige variant pas de tweede waarneming in ruim 4 jaar tijd
  • Oh ja: de verdere vangst? een volle blauwe vuilniszak blikjes, bierbekers, aanstekers, fietslampjes, petflesjes, AA-drankflesjes, SPA-flesjes...Gelukkig weten we nu dat daar in 2021 statiegeld op komt. We rekenen ons alvast rijk!

Lees meer

Recept voor kreeftensoep

  • diverse soorten rivierkreeften op een determinatiekaart van Stichting EISDe exotische gevlekte en rode Amerikaanse rivierkreeften zijn zo goed als niet meer weg te denken uit ons land 
  • Ze beschadigen zachte en harde oevers, beschoeiingen en visnetten.
  • Koeien, paarden en schapen kunnen als ze water willen drinken in de sloten (waarin de kreeften en masse zitten), hun poten breken door de gegraven gangen.
  • Ook landbouwvoertuigen kukelen soms om door de ondergraven oevers.
  • Daarom zijn er tegenwoordig steeds meer mensen -en zelfs horeca- die er hun voordeel mee doen: ze vangen ze want je kan er prima soep of bisque van maken.
  • Hier vind je het recept van Yvonne van Boven voor kreeftensoep.
  • Voor een wolhandkrabbenrecept klik je hier.

Heeft de rivierkreeft geen natuurlijke vijanden?

Ja: Gelukkig leren steeds meer inheemse (van oorsprong Nederlandse) diersoorten om ze te vangen en ze op één of andere manier naar binnen te werken (d.w.z. met of zonder pantser of scharen):

  • Fuut offreert rivierkreeft aan zijn jong: in de Leidse grachten!reiger
  • meeuw (div. soorten)
  • fuut
  • meerkoet
  • kraai
  • paling
  • snoek(-baars)
  • baars
  • heb je een aanvulling? mail het door via de pagina contact (of zie onderaan deze pagina)

In 1,5 uur gevangen in de Stevenshof in Leiden, 68 rode Amerikaanse rivierkreeften

Snorkelend gevangen binnen 1,5 uur: 68 stuks

Kraakhelder water!

Ja, er drijft weleens afval, maar dat ruimen we samen op en dan...

 ... dan is er zóveel moois te zien ónder het oppervlak en erdoorheen kijkend! Dat laat ik u graag op deze website zien. Iedere inventarisatietocht is weer een duik in het diepe:

Het zicht in de grachten verschilt dagelijks, van helder tot troebel (ik deel het in in vijf niveaus).

  • Van ca. maart t/m november is het helder tot zeer helder (5-3).
  • Hieronder foto's van 'zicht 5 tot 0', waarbij 5 zeer helder is en 0 uiterst troebel.
  • Het grachtenwater in de Havenwijk is van 2013 t/m juli 2015 en in 2019 jaarlijks getest: de uitslag was dat het van prima kwaliteit is! Het is echter niet van officiële zwemwaterkwaliteit, daarvoor wordt te weinig getest.
  • Ook worden er bijv. nog teveel eendjes gevoerd, waardoor er extra veel vogelpoep in de gracht terecht komt.
  • LET OP: OWL heeft voor het snorkelend vissenmonitoren een speciale ontheffing, omdat zwemmen in de Leidse grachten per APV verboden is.
  • Lees hier wat Rijnland zelf vertelt in de Zakgids voor het Zaklampvissen, over hun aandeel in het beheer en onderhoud van schoon stadswater. (Tekst gaat onder de fotoserie door)

onderwaterinleiden doorzicht brasem
mei2021 brasem 24 fifi
whalewatching leiden
jun2021 vertroebeling in ondiep water tr
mei2021 watervogelmethode fuut met baars
knnv vissenmonitoring watervogelmethode leiden
aug2021 snoekje
jun2021  28 brasem en rietvoorns 4a verscherpt
mei2021 verse fiets
aug2021 snoekje
whalewatching trio karpers leiden
aug2021 snoekje

Zicht 5 - Uitstekend

Je ziet de vissen van veraf aan komen, onder water kan je 'de overkant' van de gracht zien en vanaf de kant individuele vissen herkennen. De trajecten met de meeste waterplanten en minste boten en brasems bieden het perfecte uitzicht!

Zicht 5: Zeelt-40 komt een kijkje nemenZeelt Becks onder de 'flab' (floating algae beds)

  • Links: zeelt in de schaduw in een heldere gracht.
  • Rechts: zeelt in de zon, echter onder een laag 'flab' (floating algae beds). Met in de verte o.a. een school baarsjes. Dit is het niveau bij een watertemperatuur van ca. 22 graden.

 
Zicht 4 - Goed

Vissen en objecten duidelijk in beeld, details en individuen te herkennen. Dit is het niveau van (gemiddeld) medio maart - eind oktober.

 Een zicht van ruim 3 meter onder een boot (met een bureaustoel) en een grote school baarsjes eromheen Karper op inspectie   

  • Links: baarsjes rond een kunstrif met een zicht van ruim 3 meter in de nazomer.
  • Rechts: Karper op inspectie, in het voorjaar, nog geen zon in dit traject. Het dier komt gelukkig dichtbij voor een 'interview', waardoor je ziet hoe helder het water eigenlijk is. De karper is op ongeveer 50 cm van de lens.


Zicht 3 - Redelijk

Van een afstandje zijn vissen te herkennen. Dit heeft vaak te maken met het openen van het gemaal bij Katwijk en doorsluizen van water via onze wijk naar zee in anticipatie op flinke regenval of het verhogen van het boezempeil in de zomer)

Zicht 4: visen individueel herkenbaar, achtergrond kan troebel zijn Peukje of Becks, een zeelt die je goed moet bestuderen voor de juiste ID. Gelukkig komt hij vaak heel dichtbij om mij te monitoren.

  • Links: Brasem en een zicht van zo'n 2 meter, mei/juni, met opkomende gele plomp.
  • Rechts: zeelt in water zonder direct zonlicht. Het is vertroebeld door algengroei, die loskomt van plompeblad als er een boot voorbij vaart. In de ochtend is het vaak nog erg helder (maar dan is er weer geen zon in dit traject).


Zicht 2 - Matig

Alleen van dichtbij zijn details te onderscheiden. Dit niveau is er vaak als er een boot voorbij is gevaren of als de brasems flink hebben ontbeten in dat traject (en de bodem is daarbij omgewoeld).

Zicht 2: Je ziet een vis zwemt, maar het is te troebel om hem individueel te kunnen herkennen (tenzij hij de top van zijn staart mist, zoals deze brasem!) Zwanen kunnen er ook een bende van maken onder water, wanneer ze algen eten

  • Links: brasem met halve staart - zicht is minder, mede vanwege de laagstaande zon en actieve brasems.
  • Rechts:  Zwanen kunnen er ook een bende van maken onder water wanneer ze algen eten. Noot: Deze foto is gemaakt van het deel van het traject dat ze nog níet hebben begraasd - en dus nog helder is, zoals het normaal is.

 
Zicht 1 - Slecht

Je schrikt van een opdoemende vis en je hebt elke keer het gevoel dat je een schim ziet, terwijl dat (meestal) niet zo is.
Gelukkig komt dit steeds minder vaak voor! 

Zicht 1, een schim in de verte Alleen van heel dichtbij zie je dat deze scheepsschroef vol met plastic zakken zit

  • Links: snoek die opdoemt in de herfst (laagstaande zon en afstervende waterplanten).
  • Rechts: Alleen van heel dichtbij zie je dat deze scheepsschroef vol met plastic zakken zit

 
Zicht 0 - Erwtensoep

Je ziet geen hand voor ogen. Of erger nog: je ziet ze 'vliegen'; je dénkt een vis te zien opdoemen, maar het is er geen. Op zo'n moment zwem ik altijd naar een ander traject, in de hoop dat het daar helderder is.

 Een boot met een veel te diepe rotor (staart) heeft hier gevaren De invloed van boten op opkomende gele plomp

  • Links: Bootverkeer met een te diepe staart of teveel PK's zorgt voor kapotte waterplanten en opwaaiende modder.
  • Rechts: De invloed van boten op opkomende gele plomp. De meerkoeten slepen het groen gelukkig wel vaak mee naar hun nesten.

Meer artikelen...

Contact

"Onder water in Leiden" is onderdeel van "Aaf Verkade Adviseur Stadsgrachten"

Voor interviewverzoeken zie de contactpagina

Kijfgracht 12
2312 RZ Leiden
info@onderwaterinleiden.nl

KvK 64674487
BTW nummer NL163735694B01
NL47 Trio 0391068563 t.a.v. Verkade Stadsgrachten

Disclaimer - Algemene voorwaarden - Privacy

Kleurplaat nieuw + legenda!

Download de OWL kleurplaat + legenda in A3

Illustrator: Lisa Poot, Boostcartoon.nl